طراحان در هنگام طراحی سیستمهای تهویه مطبوع ساختمان گزینه های مختلفی را برای انتخاب پیش رو دارند که انتخاب یکی از این سیستمها کار آسانی نیست. نظرات صاحبان پروژه برای انتخاب و نصب تجهیزات و همچنین هزینه های کارکرد سیستم باید در هنگام طراحی لحاظ گردد. طراح باید عملکرد، ظرفیت، قابلیت اطمینان و همچنین محدودیتهای فضا را در هنگام طراحی سیستم مورد توجه قرار دهد. خطوط کلی زیر انواع مختلف تجهیزات و کاربردها، محدودیتها و موانع استفاده از آنها را شرح میدهد.
کاربری ساختمان
طراح باید در هنگام انتخاب تجهیزاتی که در طرح استفاده خواهد کرد،کاربری ساختمان را مد نظر قرار دهد. در ساختمانهای اداری که بطور روزانه مورد استفاده قرار میگیرند، عموما تجهیزات از نوع پایانه های فن دارهستند. در فضاهایی که در ارتباط با هوای بیرون هستند معمولا از پایانه های فن دار همراه با گرمکن های کمکی (گرمایش مکمل) استفاده میشود. استفاده از این سیستم برای فضاهای انفرادی دارای سهولت بسیار زیادی بوده و همچنین اجازه می دهد که سیستم مرکزی در زمانهای غیر اداری خاموش بماند. در زمانهای غیر اداری که پرسنل حضور ندارند پایانه های فن دار بدون کمک سیستم تهویه مرکزی دمای فضا را در حد قابل قبولی نگه میدارند.
اندازه ساختمان
در ساختمانهای بزرگ سیستمهای تهویه مرکزی حجم زیادی از هوا را به نواحی مختلف با نیازهای حرارتی متفاوت میرساند. فضاهای داخلی ممکن است اصلا نیازی به گرمایش نداشته باشند. بنابراین این فضاها را میتوان یا با واحدهای تک کاناله و یا با پایانههای فندار بدون المانهای حرارتی مجهز نمود. اگر ساختمان در نواحی استوایی واقع شده باشد در ناحیه های بیرونی ممکن است به گرمایش با المان الکتریکی یا آب گرم نیاز باشد. در ساختمانهایی که مالک تمایل زیادی به کاهش هزینه دارد ، معمولا از پایانه های حجم متغیر فن دار سری استفاده میشود بطوریکه فشاراستاتیکی در کانال کمتر از 5/0 اینچ آب ( 125 پاسکال) میباشد. در فضاهای داخلی این نوع ساختمان ها نیز ممکن است نیاز به استفاده از پایانه های فن دار باشد. معمولا در بخشهایی که با بیرون در ارتباطند از پایانه های فن دار موازی استفاده میشود و در بخشهای داخلی ساختمان از واحدهای تک کاناله استفاده میشود.
محدودیتهای صوتی
انتخاب تجهیزات مناسب و محل نصب آنها در استودیوهای خبری، سالنهای تئاتر و کتابخانه ها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. اگر در اینگونه فضاها از پایانه های حجم متغیر هوا فن دار استفاده شود، تست صدای تجهیزات بسیار ضروری است.
فاکتورهای محیطی
فاکتورهای محیطی شامل شرایط هوای داخل و خارج ساختمان و همچنین قوانین و مقررات حاکم بر ساختمانها میباشند. اگر نرخ تهویه بالایی در فضاهای داخلی نیاز باشد استفاده از بازگرمایش ضروری است. بطور مثال در آزمایشگاه که بدلیل فعالیت هودها نرخ تهویه مورد نیاز بالاست از بازگرمایش استفاده میشود. در فضاهایی که بار داخلی در طول روز بطور قابل توجهی تغییر میکند مانند فضاهای روبه خارج در ساختمان بلند، که شرایط فصلی، بار گرمایی خورشید و همچنین تغییر تعداد افراد در طول روز بر روی بار حرارتی آن تاثیرگذار است، استفاده از پایانه های فن دار ایده ال است. یونیتهای تک کاناله در مناطقی مناسب است که میزان بار گرمایی تقریبا پایدار باشد.
ملاحظات آلودگی
ساختمانهایی مانند بیمارستانها و آزمایشگاهها که دارای طراحیهای خاص هستند، اتاقهای عمل ، اتاقهای پیوند مغز استخوان ، فضاهای مربوط به بیماران ایدزی و همچنین اتاقهای تمیز به محیطی با فشار مثبت نیاز دارند. علاوه بر معیارفشار ، در این فضاها برای جلوگیری از رشد میکروبها در محیط های بیمارستانی از کویل های بازگرمایش و همچنین فایبر گلاس های بدون پوشش استفاده نمیشود. فضاهای بیمارستانی و اتاقهای تمیز معمولا به نرخ تهویه ثابت نیاز دارند، بنابراین در این نوع کاربریها استفاده از پایانه های حجم متغیر هوا دو کاناله یک انتخاب مناسب محسوب می شود. اتاقهای بیمارانی که دچار بیماریهای به شدت مسری مانند مرض سل هستند باید دارای فشار منفی باشند تا آلودگی به بیرون نشت نکند. آزمایشگاههایی که در آنها مواد بسیار سمی و خطرناک وجود دارد نیز باید فشار منفی باشند. برای این نوع از ساختمانها معمولا از پایانه های تک کاناله و یا دو کاناله استفاده میشود.
دسترسی و نگهداری
در بعضی از ساختمانها همچون اتاقهای تمیز به دلیل دشواری و همچنین هزینه های بالای مربوط به سرویس و تعمیر و نگهداری تجهیزات به پایانههایی با قابلیت اطمینان بالا نیاز است. بطور مثال پس از هرگونه تغییرات در سقف اتاق تمیز ، باید قبل از استفاده مجدد فضا ضد عفونی شود و این کار باعث ایجاد هزینه های مانند هزینه اتلاف زمان تولید و همچنین هزینه عفونت زدایی میشود. در چنین شرایطی یا باید تجهیزات در فضای بیرون از فضای اتاق تمیز نصب شده و از قابلیت اطمینان بالا برخوردار باشند و یا به تعمیر و نگهداری پایینی نیاز داشته باشد.
فاکتور های هزینه
قبل از انتخاب نهایی سیستم باید هزینه هایی از قبیل هزینه نصب، راه اندازی و تعمیر و نگهداری مورد توجه قرار گیرد. گاهی اوقات یکی از این هزینه ها مهمتر از بقیه هزینه ها است. بطور مثال اگر مالک پروژه قبل از آغاز عملیات احداث تصمیم به فروش ساختمان بگیرد هزینه ساخت برای او در اولویت خواهد بود و هزینه های راه اندازی ، تعمیر و نگهداری اهمیت چندانی نخواهد داشت. اگر مستاجرها هزینه های مربوط به تسهیلات خود را پرداخت کنند، هزینه های راه اندازی برای سازنده اهمیتی نخواهد داشت. بطور مثال کویلهای حرارتی الکتریکی نسبت به کویل های آب گرم معمولا دارای هزینه های نصب پایین تر و هزینه های راه اندازی بالاتری هستند. به منظور ارزیابی طرح از نظر هزینه باید قبل از تصمیم نهایی در انتخاب سیستم نرخ انرژی در منطقه احداث ساختمان مورد بررسی قرار گیرد.
